Op de laatste werkdag van januari zetten Vlaamse scholen traditioneel hun schooldirecteur in de bloemetjes: het is Dag van de directeur.
Wat houdt het werk van een schooldirecteur zoal in? We maakten van de gelegenheid gebruik om ons licht op te steken bij schoolleiders elders in de wereld en lieten ons inspireren door Le Thi Hieu, schoolhoofd van een kleuterschool in Vietnam. Het programma van VVOB ondersteunt daar onder andere de overgang van het kleuter- naar het lager onderwijs.
Schoolhoofden bevorderen de overgang van kleuter- naar lager onderwijs in Vietnam.
Een klaslokaal bestaat uit een leerkracht en leerlingen. De ene geeft les en de anderen leren, om klaargestoomd te worden voor de volgende fase in hun leven. Deze motor wordt draaiende gehouden door het schoolhoofd. Die staat minder vaak in de kijker, maar is wel de drijvende kracht is achter het leerkrachtenteam van een school. Schoolhoofd Le Thi Hieu van de kleuterschool Tra Xuan Kindergarten uit het district Tra Bong in de provincie Quang Ngai, vertelt over de overgang van de kleuterklas naar het lager onderwijs.
Een belangrijke periode in het leven van een kind
Een nieuwe omgeving betekent een tijd van verandering en aanpassing – niet alleen voor de kinderen maar ook voor de gezinnen en de scholen. Wanneer kinderen de kleuterklas verlaten en hun eerste stappen in het lager onderwijs zetten verandert hun schoolleven op vele manieren:
- Kinderen gaan nieuwe relaties aan;
- Ze nemen nieuwe rollen en verantwoordelijkheden op;
- Ze passen zich aan een nieuwe schoolomgeving aan, één waarin het onbewust spelenderwijs leren verschuift naar bewust studeren.
Deze veranderingen liggen algemeen gezien in lijn met de mijlpalen in de ontwikkeling van een zesjarige, toch ontwikkelt en reageert ieder kind op een andere manier op de veranderingen die zich voordoen.
Schoolhoofden, leerkrachten en ouders spelen elk een cruciale rol in het begeleiden van kinderen doorheen de transitie van de kleuterklas naar het lager onderwijs. Zij kunnen ervoor zorgen dat kinderen actieve en betrokken leerlingen worden, en de basis leggen voor levenslang leren. De rol van schoolhoofden is hierin niet te onderschatten. Zij zijn de drijvende kracht achter alle betrokken partijen om het kind te ondersteunen.
Uitdagingen voor de school in het ondersteunen van de transitie
Tra Bong is één van de meest kansarme districten van Vietnam, met een armoedegraad van meer dan 40%. 80% van de bevolking behoort tot de Kor, een etnische minderheid. De kleuterschool Tra Xuan Kindergarten is gelegen in het centrum van het district, en heeft een slechte infrastructuur. De school heeft vele obstakels overwonnen inzake de transitie van kleuter- naar lager onderwijs.
Er zijn diverse manieren waarop ouders hun vijfjarigen voorbereiden op het lager onderwijs. Sommigen geloven dat kinderen al een voorsprong moeten nemen op het eerste leerjaar en denken dat kinderen al moeten kunnen lezen, schrijven en rekenen voor ze naar de lagere school gaan. Vaak gebruiken deze ouders zelfs al de schoolboeken van het lager onderwijs om hun kind te onderwijzen.
Tegelijkertijd zijn er andere ouders die zeggen dat zulke voorbereidingen volledig overbodig zijn. Ze geloven dat kinderen van nature uit klaar zijn om het lager onderwijs aan te kunnen, en besluiten dat het onderwijs volledig in handen van de leerkrachten en scholen ligt. Voor deze ouders is schoolrijpheid geen prioriteit.
Opmerkelijk is echter dat leerkrachten in het kleuteronderwijs kinderen ook al leren lezen en schrijven. Dit kan problemen veroorzaken, omdat deze leerkrachten hier helemaal niet voor zijn opgeleid. Bovendien zijn ze niet vertrouwd met het curriculum van het lager onderwijs.
Ze hebben beperkt inzicht in hoe ze de transitie kunnen ondersteunen. De samenwerking met het lager onderwijs is zwak. Dit komt onder meer door de drukke agenda’s van de leerkrachten uit zowel het kleuter- als het lager onderwijs, en de beperkte aandacht die wordt gegeven aan de transitie.
Stap voor stap de ondersteuning van de transitie versterken.
In 2014 organiseerde VVOB de training “Change management om de transitie te ondersteunen”. Deze was gericht op schoolhoofden, om hun de nodige leiderschapsvaardigheden bij te brengen die nodig zijn om een school te besturen in een wereld in verandering. De vier betrokken provincies in Vietnam (Thai Nguyen, Nghe An, Quang Nam and Quang Ngai) organiseerden op hun beurt trainingssessies om deze inzichten te verspreiden.
Schoolhoofd Hieu werd zich op die manier bewust van haar verantwoordelijkheid om deze uitdagingen aan te gaan, namelijk door scholen en gezinnen in haar gemeenschap te verbinden in het ondersteunen van de transitie van de kleuterschool naar het lager onderwijs. Tijdens officiële schoolvergaderingen deelde ze haar nieuwverworven inzichten met alle leerkrachten. Daarna integreerde ze de nieuwe concepten in de jaarplanning van de school.
Sindsdien is de samenwerking tussen de kleuterschool en het lager onderwijs in haar gemeente al sterk verbeterd. Enkele voorbeelden:
- In het schooljaar 2014-2015 nodigde directrice Hieu schoolhoofden en leerkrachten van het lager onderwijs uit om haar kleuterschool te bezoeken. Zo kregen ze een beter inzicht in het curriculum en de praktijken in het kleuteronderwijs.
- In het schooljaar 2016-2016 worden leerkrachten van de kleuterschool aangemoedigd om een taalles en rekenles in een lagere school te observeren. Hierdoor krijgen de kleuterleerkrachten inzicht in de les- en leermethodes van het lager onderwijs. Tijdens een gezamenlijke reflectie bespreken leerkrachten lesmethodes, het ontwerpen van nieuw lesmateriaal, en het verbeteren van de uitspraak van vijfjarigen.
Het resultaat is dat leerkrachten van beide scholen elkaars werk nu beter begrijpen. De formele overdracht van kinderen van de kleuterschool naar het lager onderwijs is nu bijgesteld. Verder hebben de schoolleiders en leerkrachten van de kleuterschool Tra Xuan Kindergarten een duidelijk actieplan ontwikkeld en uitgevoerd om de samenwerking tussen ouders en school te versterken. Leerkrachten gebruiken verschillende communicatiekanalen (prikborden, oudercontacten en dagdagelijkse gesprekken) om de ouders het belang van – en de moeilijkheden rond – de overgangsperiode van de kinderen duidelijk maken, en om aan te geven op welke manier ze hun kinderen thuis kunnen ondersteunen. Na bijna twee jaar is de ondersteuning van de ouders aan hun kinderen tijdens deze cruciale periode merkbaar verbeterd.
Het schoolhoofd: de drijvende kracht achter de verbetering van de transitie
De uitdagingen van de transitie zijn veelvoorkomend in Vietnam, vooral in de kansarme en rurale districten. Het is aan de schoolhoofden om de eerste stap naar vooruitgang te zetten.
 |
Het schoolhoofd, zowel van een kleuterschool als van een lagere school, vormt een brug tussen leerkrachten en verschillende bestuursniveaus, en tussen leerkrachten en de ouders en leerlingen. Het belangrijkste is dat schoolhoofden toegewijd en enthousiast zijn en hun verantwoordelijkheid opnemen om kwaliteitsvol onderwijs te bereiken. De schoolhoofden moeten weten op welke manier ze leerkrachten kunnen inspireren om kinderen optimaal te ondersteunen in de transitie.”
Schoolhoofd Le Thi Hieu, Tra Xuan Kindergarten, district Tra Bong, provincie Quang, Vietnam.
|
