U bent hier

21/06/2019

Ontwikkelingsorganisaties evalueren hun werking om na te gaan in hoeverre hun projecten de beoogde doelen halen, en hoe ze die projecten kunnen verbeteren. In 2017 lanceerde de Belgische overheid de Evaluation Capacity Building (ECB) Initiative om de interne evaluatiesystemen van Belgische actoren die Belgische subsidies krijgen, (al dan niet) te certificeren. Na een proces van interne evaluaties en externe beoordelingen, is VVOB nu trotse houder van het ECB-certificaat.

Waarom we aan (zelf)evaluaties doen

Zowel donoren als ontwikkelingsorganisaties moeten geloofwaardig en tijdig bewijsmateriaal over hun werking kunnen voorleggen. We leven namelijk in een wereld die alsmaar sceptischer staat tegenover ontwikkelingssamenwerking, en er alsmaar minder budget aan toekent. Evaluaties spelen een sleutelrol. Evaluaties hebben hun nut al bewezen in het verleden door het ontwikkelingsveld te dwingen tot verbetering en heroriëntering waar nodig, en blijven broodnodig om erover te reflecteren en het verder vorm te geven.

 

Als ontwikkelingsactor investeert ook VVOB in evaluaties om uit te zoeken wat werkt en wat niet werkt, waarom dat zo is, en wat de impact van onze projecten is. De Europese Commissie - een van onze financiële partners aan wie we ons moeten verantwoorden - identificeert onder andere deze doelstellingen van evaluatie:

  • Evaluaties informeren beslissingen en prioriteiten. VVOB rekent op bewijsmateriaal om de volgende stappen te bepalen binnen een lopend project, of om nieuwe projecten uit te werken. Dankzij evaluaties, weten we of we effectief en efficiënt te werk gaan.
  • Evaluaties zijn een vorm van intern leren. Ook de OESO zegt dat "ontwikkelingsorganisaties die op organisatieniveau inzetten op kritische reflectie en continue zelfverbetering, effectiever zijn in het halen van hun doelstellingen" (p. 13). VVOB investeert in een cultuur van intern leren. Nieuwsgierigheid, een kritische houding en een gezonde honger naar kennis kenmerkt de VVOB-medewerkers, en is bovendien cruciaal voor succes. Evaluaties leggen bovendien de 'onbedoelde' en 'onverwachte' gevolgen van onze werking bloot.
  • Evaluaties verzekeren transparantie en verantwoording. Onze partners hebben het recht om te weten hoe we onze middelen aanwenden en wat die keuzes teweegbrengen, en om ons ter verantwoording te roepen. VVOB investeert in partnerschappen op lange termijn, en hecht daarom ook veel belang aan vertrouwen en transparantie binnen die relaties.

 

'Taking the LEADS'

De Belgische overheid is een institutionele donor, en kondigde in 2017 aan dat het de interne evaluatiesystemen van alle Belgische actoren die Belgisch geld ontvangen, zou certificeren. Zo zag het 'Evaluation Capacity Building (ECB) Initiative het licht.

 

De belangrijkste stap van het certificeringsproces is het instrument voor zelfbeoordeling. In juni 2018 zette VVOB een team op van collega's uit de hele wereld om vier evaluaties te beoordelen die hadden plaatsgevonden tussen 2014 en 2016. Het team scoorde de evaluaties op basis van 41 criteria voor goede praktijken, waaronder: duidelijk geformuleerde doelstellingen in de taakomschrijving, een beperkt aantal evaluatievragen, een duidelijke doelgroep etc. Daarvoor moesten we het LEADS-systeem volgen:

  • L, 'little or no elements', als de praktijk amper/niet bestaat;
  • E, 'some elements', als er een aantal elementen van de praktijk aanwezig is;
  • A, 'clear action', als de praktijk zich duidelijk aan het ontwikkelen is;
  • D, 'largely developed', als de praktijk sterk ontwikkeld is;
  • S, 'sustainable', als de praktijk volledig ontwikkeld is en geïnstitutionaliseerd binnen de organisatie.

 

Het certificaat verdienen

Dit participatief proces werd afgerond in september 2018. Het resultaat was een uitgebreid zelfbeoordelingsrapport en een plan voor verbetering. Dat laatste was een vereiste om aan te tonen wat de prioriteiten voor verbetering van het intern evaluatiesysteem zijn. Deze documenten werden vervolgens beoordeeld door een externe assessor en een ambtenaar. De manier waarop de zelfbeoordeling gebeurd was, werd ook besproken. De externe expert onderschreef de zelfbeoordeling van VVOB en loofde de coherentie en duidelijkheid van ons verbeterplan. In mei 2019 werd het ECB-certificaat toegekend aan VVOB.

 

VVOB werkt al veel langer aan interne kwaliteitsverbetering, en is daar al meermaals voor erkend: in 2014 verwierven we het EFQM-label 'Committed to Excellence' en het Ecodynamisch Label van het Brussels Gewest. In 2016 onderging VVOB al een eerste uitgebreide screening van de Belgische overheid dat als voorwaarde diende voor het verkrijgen van subsidies tot 2026 - met succes. De ECB-erkenning getuigt opnieuw van ons toewijding aan kwaliteit, effectiviteit en continue verbetering.

De ECB-handleiding voor de zelfbeoording werd geïllustreerd met afbeeldingen van olifanten. Volgens de uitvoerders - de Dienst Bijzondere Evaluatie van de overheid - symboliseren olifanten de sterkte van de organisaties, hun impact en wendbaarheid. Het ECB-certificaat is een engagement om continu de kwaliteit van evaluaties te verbeteren. Het ECB-proces moet de organisaties helpen de veranderingsfenomenen beter te begrijpen en integreren. Het is een lerend proces, zowel individueel als collectief, waarbij elke organisatie de wendbaarheid ontwikkelt die nodig is voor het verwezenlijken van haar visie, haar missie en haar bijdrage aan impact in het Noorden en Zuiden.