Gendergerelateerd geweld in en rond scholen in om het even welke vorm is een zware schending van het recht op onderwijs, en toch krijgen 240 miljoen kinderen ermee te maken. Op de European Development Days uitte VVOB nogmaals haar bezorgdheid. Algemeen directeur Sven Rooms licht toe waarom het onderwerp bovenaan elke agenda moet staan.
Het hoort erbij
Enkele jaren geleden, in het rurale Atakpamé (Togo), knoopte ik een gesprek aan met een moeder over het onderwijs van haar kinderen. Ik vond het verontrustend dat ze ervoor koos om haar zoon wel en haar dochter niet naar school te sturen.
Haar reden was zowel eerlijk als bedroevend onontkoombaar.
Ze wilde niet dat haar dochter verkracht zou worden. Want, zo vertelde ze, dat gebeurt vaak op school. Het hoort erbij als een meisje goede punten wilt halen. En het zijn niet enkel de leerkrachten die zich hieraan schuldig maken, ook van andere klasgenoten moeten meisjes schrik hebben. Hoe kan het ook anders, met zo’n leerkrachten als rolmodellen? Er klonk eerder berusting dan woede in haar stem.
Deze moeder koos veiligheid boven onderwijs voor haar dochter. Een keuze die illustratief is voor heel veel ouders.
Wat zou jij doen?
Naar schatting krijgen 240 miljoen kinderen te maken met gendergerelateerd geweld op school. Ja, het gaat hier voornamelijk over meisjes, maar jongens zijn evengoed slachtoffer. Dit is trouwens een vage en optimistische schatting, want dit soort geweld blijft bijna altijd onder de radar.
Gendergerelateerd geweld op school is nochtans een zware schending van de mensenrechten van het kind. En dan heb ik het niet alleen over de onoverkomelijke psychologische en fysische impact, maar ook over de impact ervan op hun onderwijs. Want hoe kan een kind leren in een omgeving waarin het zich onveilig voelt? In een omgeving die hen ertoe dwingt om hun energie te richten op hun fysieke veiligheid in plaats van op hun leren?
Zou jij, als ouder, je kinderen naar school sturen, goed wetende welk risico ze daar lopen?
Momentum
Deze vernietigende praktijk moet zelf vernietigd worden. Scholen moeten veilige plaatsen zijn waar alle kinderen, meisjes en jongens, hun volledig potentieel kunnen ontwikkelen. Dat is een prioritair doel voor VVOB.
We plaatsen deze problematiek bovenaan elke agenda die we kunnen samenstellen. We werpen het felste licht op deze onzichtbare schending van de mensenrechten.
Vorige week organiseerde VVOB tijdens de European Development Days nog een debat rond het elimineren van gendergerelateerd geweld in en rond scholen. De directeurs van UNGEI en FAWE, de CEO van Plan International, de vicesecretaris-generaal van Education International en onze eigen partnerschapsmanager (rechts) schoven hun voeten onder een lange tafel om hun expertise te delen met elkaar en de deelnemers. Het staat vast dat VVOB niet de enige organisatie is die wakker ligt van het probleem. Integendeel, het momentum is daar om ook in de praktijk het verschil te maken.
Gender met de paplepel
Gendergerelateerd geweld is niet altijd fysiek seksueel van aard. Vaak gaat het er veel subtieler aan toe. Meisjes worden niet gestimuleerd om op te groeien tot wat ze echt in hun mars hebben zoals dat bij jongens wel gebeurt. Hun groei wordt belemmerd door deze oneerlijke verwachtingen, zij het in de klas zelf of via indirecte discriminerende maatregelen.
Om dit aan te pakken, ontwikkelt VVOB samen met FAWE en UNESCO een nieuwe toolkit voor genderresponsieve pedagogie. Deze toolkit ondersteunt leerkrachten en schoolleiders om het geslacht van een kind niet langer als een determinerende scheidingslijn te zien in de klas, maar om zich eerder te focussen op de specifieke talenten en leernoden van elk kind, jongens én meisjes. Deze nieuwe toolkit pakt de problematiek in de kleuterklas al aan. Stereotypes sluipen immers – vaak onbewust – vanaf een zeer jonge leeftijd al binnen in de leefwereld van onze kinderen.
We zijn ervan overtuigd dat deze interventies het verschil maken voor alle kinderen, ook voor de moeder en haar dochter in Togo. VVOB werkt nog niet in elk land ter wereld. Maar dankzij onze waardevolle genderpartner FAWE, die veel poten heeft in Afrika, hebben we wel een positieve impact op het onderwijs voor meisjes en jongens in 33 Afrikaanse landen.
Wereldwijde uitdaging
Gender is een prioritair thema in al onze activiteiten. In Afrika, maar ook elders. Zo strijden we concreet tegen gendergerelateerd geweld op school in Cambodja, Vietnam en Suriname met steun van de EU en België.
Maar gendergerelateerd geweld komt niet enkel voor in zogenaamde ontwikkelingslanden. Ook hier in Vlaanderen is nog veel werk aan de winkel. Pestgedrag en andere vormen van geweld op school zijn vaak gendergerelateerd. Daarom kiest ons eNSPIRED-programma, dat zich richt op het Vlaams onderwijssysteem, voor ‘gender’ als centraal thema volgend schooljaar 2018/19.
Zo plaatsen we de thematiek niet alleen bovenaan de internationale agenda, maar ook op Vlaams niveau. En dat samen met ministeries van onderwijs, leerkrachten en schoolleiders. Want samen kunnen we het verschil maken.
VVOB organiseerde een high-level debat rond het elimineren van gendergerelateerd geweld in en rond scholen en andere onderwijsomgevingen op de European Development Days 2018. De sprekers van links naar rechts: Hendrina Doroba, directeur van FAWE; Haldis Holst, vicesecretaris-generaal van Education International; Yvoire de Rosen, moderator; Anne-Brigitte Albrectsen, CEO van Plan International; Anna Murru, partnerschapsmanager van VVOB; Nora Fyles, hoofd van het United Nations Girls’ Education Initiative (UNGEI) Secretariat
Fotocredits: Europeaid, European Union
