VVOB’s netwerk
De VVOB-teams in Afrika, Zuid-Amerika en Azië kunnen beroep doen op een uitgebreid netwerk van Vlaamse structurele partners zoals universiteiten en hogescholen waaronder Arteveldehogeschool. Dit netwerk van partnerschappen is enorm waardevol, ook voor het Vlaamse onderwijsveld.
Met eNSPIRED, het VVOB-programma dat via onderwijspraktijken uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika een internationale dialoog tot stand brengt en inspireren we onderwijsactoren over inclusief en kwaliteitsvol onderwijs.
Hoe kan je studenten op een zo goed mogelijke manier ondersteunen om te groeien in hun leraarschap? Goede mentoringcompetenties zijn daarbij belangrijk. Daarom trokken Veerle Amelinckx (Teamleider Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs) en Bart De Lathouwer (Teamleider Bachelor na bachelor Schoolontwikkeling) van de Arteveldehogeschool in september naar Cambodja. Samen met collega's van VVOB in Cambodja gaven ze daarover een training aan een selectie lerarenopleiders en medewerkers van het departement Onderwijs. Zij delen graag hun ervaring en wat ze hiervan opstaken.
“Onze focus ligt op de plaats die stages krijgen binnen het curriculum van de lerarenopleiding en hoe je dat begeleidt. Daarbij zijn coachende vaardigheden en mentoring een belangrijk onderdeel,” vertelt Veerle. “Hoe kunnen lerarenopleiders studenten zo goed mogelijk ondersteunen om hen optimaal te doen groeien als leerkracht?”
Mentoringcompetenties
“Het is een proces dat al tien jaar loopt waarbij we de afgelopen jaren samen met de Cambodjaanse collega’s uitzochten hoe je best een curriculum opstelt, hoe je stages daar een plek in geeft, hoe lerarenopleiders stagestudenten het best ondersteunen in een groot land met veel rurale gebieden met weinig internet, ...,” gaat Bart verder. “Tijdens dit werkbezoek gingen we dieper in op het begeleiden van stagestudenten en hoe je een mentoringgesprek het beste aanpakt opdat de student maximaal tot leren komt.”
Samen met de collega’s van VVOB in Cambodja gaven ze hierover een training aan een ‘core expert group’. “Dat is een selectie van lerarenopleiders, medewerkers van het departement Onderwijs en van het ministerie. Zij werden heel nauwkeurig geselecteerd op basis van hun competenties,” zegt Veerle. “Het is de bedoeling dat zij aan de hand van een soort cascadesysteem deze training rond mentoringvaardigheden gaan geven aan andere lerarenopleiders en schoolleiders. Op die manier hopen we een zo groot mogelijk bereik te hebben.”
Van theorie naar praktijk
Voor de eerste keer werd de theorie meteen omgezet naar de praktijk. Na twee dagen training gingen ze oefenen in verschillende lagere scholen. “Dat was een enorme meerwaarde,” zegt Bart enthousiast. “De deelnemers observeerden elkaar en gaven feedback. Het was voor sommige deelnemers best uitdagend om het geleerde toe te passen in de praktijk. Die overgang was voor ons ook heel boeiend en leerrijk. Bovendien is zo’n gesprek waarbij je je kwetsbaar opstelt en reflecteert over wie je bent als professional en wat je sterktes en zwaktes zijn, niet altijd evident. Laten zien wat je voelt en denkt is minder gebruikelijk in de Cambodjaanse cultuur. Terwijl dat net een hefboom kan zijn om tot leren te komen.”
“Het was super leerrijk om te zien hoe ver we daar in konden gaan en hoe je een veilige context kunt creëren waarbinnen de ene zich niet enkel beoordeeld voelt maar waarbij er met wederzijds respect een constructief gesprek kan worden gevoerd. Het is geen eenvoudig proces, maar door de praktijk erbij te betrekken, werden er effectief stappen gezet,” gaat Veerle verder. “Ik zie ook een gigantisch verschil ten opzichte van tien jaar geleden. Toen was er geen enkele dialoog met leerkrachten in opleiding. Enkel de docent die opsomde wat niet goed ging. De mindset over hoe je best feedback geeft, is aan het veranderen.”
Context en eigenheid
Dat vaardigheden en methodes altijd gecontextualiseerd moeten worden en dat het dus nooit een copy-paste kan zijn daar zijn Veerle en Bart zich heel bewust van. Vooral belangrijk is de bereidheid om het onderwijs, met de vele uitdagingen, te verbeteren. “De onderwijsmedewerkers in Cambodja staan open om bij te leren en zijn super gedreven om de kwaliteit van hun onderwijs naar een hoger niveau te tillen. Het is een lange weg maar met kleine druppels kan je ook dingen veranderen. En als er telkens meer en meer mensen binnen het onderwijs dit, op hun eigen manier en binnen hun eigen context, gaan toepassen kunnen zij een voorbeeldrol opnemen en dit op hun beurt doorgeven aan collega’s.”
Binnen het eNSPIRED-programma, één van de drie VVOB-programma's in België, maken we graag de omgekeerde beweging en denken we na over wat wij kunnen leren van die andere context en wat interessant kan zijn om te gebruiken in de eigen lespraktijk. “Toen ik zelf nog les gaf, ging ik hier altijd mee aan de slag. Het was een grote meerwaarde om aan mijn studenten te vertellen dat het er niet overal op dezelfde manier aan toe gaat. Dit illustreerde ik aan de hand van foto’s en verhalen die ik verzamelde tijdens mijn werkbezoeken,” zegt Veerle. Voor Bart gaat het meer over de verruiming van je blik op de wereld. “Wij worden daar bekeken als experten, maar zo voel ik mij niet. Net door onze expertise en eigen methodieken toe te passen in een andere context, leer je zelf ook bij en ga je bepaalde zaken in een ander perspectief plaatsen.”
Pluim voor VVOB
Om af te sluiten delen ze graag nog een pluim uit aan de collega’s van VVOB in Cambodja. “Wat zij met een klein team op een diepgaande en doordachte manier kunnen verwezenlijken, is enorm waardevol. Zij weten, door middel van vertrouwen en respect, de juiste onderwijsactoren te engageren en door de keuze van de juiste methodieken op grote schaal impact te creëren,” zegt Bart. “Onze impact daarentegen is zeer beperkt, maar doordat VVOB dit verankert als onderdeel van een traject, slagen ze erin om tijdens die week specifieke dingen vast te pakken die ze kunnen meenemen in het volledige proces. Dat procesgericht werken is een grote kracht.”