2008 is een turbulent jaar voor Zimbabwe. Er zijn twee verkiezingsrondes, hyperinflatie rijst de pan uit en de bevolking krijgt het steeds moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen. Ook de onderwijssector blijft niet gespaard. Zo schat men dat 2008 voor de meerderheid van de Zimbabwaanse kinderen een ‘verloren’ leerjaar is. De falende economie slaat hard toe in de hogescholen waarmee VVOB samenwerkt. Op het einde van 2008 komen ze zelfs tijdelijk in een crisissituatie terecht. Ondanks de politieke en economische crisis is dit een vruchtbaar jaar voor de samenwerking tussen VVOB en de hogescholen. Er blijft grote interesse en bereidheid om samen te werken in het nieuwe meerjarenprogramma en de drie reeds langer lopende projecten.
Mooi einde, mooie start
CITEP en ST2EEP zijn beide tot een mooi einde gebracht. CITEP heeft tien technische hogescholen gesteund in de verbetering van hun IT-beheer. Het project werkte rechtstreeks met de IT-departmenten van de hogescholen. Het ondersteunde opleidingen voor én door IT-personeel en moedigde uitwisselingen tussen de hogescholen aan. Deze aanpak bood de hogescholen concrete antwoorden voor duurzaamheid in een context van voortdurende stafwissels. Het ST2EEP-project ondersteunt sinds 2003 de integratie van milieueducatie in het curriculum van de drie lerarenopleidingen secundair onderwijs. Elementen van dit project zijn opgenomen in het meerjarenprogramma, gezien hun relevantie in het werken rond kwetsbaarheid, ook in de lerarenopleidingen voor lager onderwijs.
Het ZimPATH-project, dat werkt rond gewaarwording en preventie van HIV/aids in de lerarenopleiding, loopt nog tot het einde van 2009. Dit project kan op een zeer natuurlijke manier volledig samensmelten met het meerjarenprogramma. Hierdoor loopt het programma al vanaf het begin van 2008 op volle kracht.
Kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid heeft veel gezichten in Zimbabwe. Kinderen zijn kwetsbaar door de HIV/aids-pandemie, die hun familieleven op heel veel manieren overhoop gooit. Armoede slaat erger dan ooit tevoren om zich heen. Naar school gaan, en ook daadwerkelijk iets leren, is in deze omstandigheden niet vanzelfsprekend. Kinderen met een handicap of leermoeilijkheden krijgen vaak niet de kans zich te ontplooien. Daarenboven blijven de leerkrachten, docenten en student-leerkrachten niet gespaard. Ook zij hebben met een hele hoop moeilijkheden te kampen. Hoe ga je als leerkracht om met je eigen kwetsbaarheid? En hoe ga je om met de vele vormen van kwetsbaarheid die je in je klas ziet?
Ons programma ondersteunt de lerarenopleiding van Zimbabwe om een antwoord te bieden op deze vragen. De ZimPATH-activiteiten rond bijvoorbeeld levensvaardigheden, discriminatie, gender, positief leven met HIV,… laten ons toe onmiddellijk en praktisch met student-leerkrachten en docenten te werken rond kwetsbaarheidsthema’s. De benaderingen van ZimPATH leggen in 2008 de fundamenten van het programma. Zo kiezen we ervoor om samen met onze partners een gezicht te geven aan het concept ‘kwetsbaarheid’ vanuit hun eigen realiteit en context. De verantwoordelijkheid voor het programma ligt in handen van de hogescholen. Elke hogeschool roept een coördinerend team tot leven en ontwikkelt een eigen, uniek plan van aanpak. Managers, docenten, studenten, stafontwikkelingscomités en departementen kleuteronderwijs werken zelf rond de ideeën die ze voor hún hogeschool belangrijk vinden. De dialoog tussen het VVOB-team en deze partners is intensief. We bouwen samen aan een toekomst, waarin we aan alle kinderen van Zimbabwe kwaliteitsonderwijs kunnen bieden.
2009?
In 2009 zullen we extra aandacht hebben voor nieuwe initiatieven van de hogescholen, bijvoorbeeld rond kleuteronderwijs en ondersteuning van stagementoren in de scholen. Tegelijk zullen we onze leerprocessen uitdrukkelijker trachten te documenteren. Het belooft een jaar van hoop en groei te zijn.
Ons VVOB-team bestaat uit tien Zimbabwanen en drie Belgen. We bieden ondersteuning aan alle veertien lerarenopleidingen die Zimbabwe rijk is. Door samen te werken rond kwetsbaarheidsthema’s bereiken we twee doelen. De docenten kunnen hun facilitatievaardigheden verder opbouwen. Tegelijk reflecteren ze over hun eigen houding ten opzichte van studenten en worden ze zich bewust van hun eigen bijdrage tot de kwetsbaarheid – of weerbaarheid – van die studenten. Een sterk team van gemotiveerde docenten met goede facilitatievaardigheden laat toe dat de capaciteitsversterking ook van binnenuit gebeurt. Er is een grotere groep student-leerkrachten betrokken dan mogelijk zou zijn indien we enkel vanuit het VVOB-team zouden werken.
Gezamenlijk leren en reflecteren met het VVOB-team en de partners is een duidelijke meerwaarde voor ons programma. Er is een grote teamgeest en we denken samen na over onze visie. We leggen ook de eerste, veelbelovende banden met andere organisaties die rond dezelfde thema’s werken. Zo slaan we de handen in elkaar met UNICEF rond de verdere opleiding van leerkrachten die reeds voor de klas staan, en met SNV en PLAN International rond de capaciteitsversterking en de attitudes van de managers van de hogescholen.
