COVID-19 had de wereld midden 2020 volledig in haar ban toen VVOB samen met de Belgische ambassade in Kampala en Enabel het voorzitterschap van de Education Development Partners groep in Uganda opnam. ‘Team Belgium’ leidde dit dialoog- en adviesforum voor onderwijs in uitzonderlijk moeilijke tijden, tot Ierland het voorzitterschap overnam in juni 2021. Team Belgium zette het belang van praktische vaardigheden, goede lerarenopleidingen en digitalisering bovenaan de agenda.
[Foto boven: Ambassadeur van België in Uganda, Rudi Veestraeten (rechts), overhandigt symbolisch het voorzitterschap van de Education Development Partners groep aan de ambassadeur van Ierland in Uganda, William Carlos.]
Rangen sluiten in moeilijke tijden
De Education Development Partners (EDP) groep in Uganda is een platform waar donoren en technische partners rond onderwijs in dialoog gaan, samenwerken en aanbevelingen formuleren. Het platform is een adviesorgaan dat ten dienste staat van het Ministerie van Onderwijs en Sport (MoES) in Uganda. De beleidsplannen en -strategieën van de overheid en de projecten en activiteiten van de leden van de EDP worden er onder de loep genomen om na te gaan wat ze (kunnen) betekenen voor onderwijs.
Leden van de Education Development Partners groep in Uganda:
- Bilaterale partners: België, Frankrijk, Ierland, Japan, Noorwegen, Zweden
- Ontwikkelingsagentschappen: Enabel, FCDO/UK Aid, Die Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ), Japan International Cooperation Agency (JICA), Korea International Cooperation Agency (KOICA), USAID
- VN agentschappen: ILO, UNCDF, UNESCO, UNFPA, UNHCR, UNICEF, WFP
- Internationale organisaties: African Development Bank, European Union (DG ECHO), VVOB, World Bank
Elk jaar neemt een ander lid van de EDP het voorzitterschap op. De Belgische ambassade, VVOB en Enabel gingen de uitdaging gezamenlijk aan van juni 2020 tot juni 2021, in het midden van de COVID-19 pandemie. Ook leerlingen in Uganda konden niet naar school van maart tot oktober 2020. Na een voorzichtige heropening graad per graad, sloten scholen tijdelijk opnieuw de deuren in juni 2021. Uitdagende tijden voor een voorzitterschap, maar de andere leden van de EDP complimenteerden de voortrekkersrol die Team Belgium opnam om de pandemie én de onderwijscrisis het hoofd te bieden.
1 jaar, 3 prioriteiten
Diplomaat Alexandre Brecx (links), adjunct-hoofd Ontwikkelingssamenwerking bij de Belgische ambassade in Kampala, was het gezicht van Team Belgium’s voorzitterschap: “De EDP groep toonde zich een ware leider bij het ondersteunen van het ministerie in diens snelle reactie op de pandemie. Donoren en implementerende organisaties stemden hun steunmaatregelen en interventies snel op elkaar af. Dit speelde een belangrijke rol in het beheer van de eerste golf van de COVID-19 pandemie.”
“Leerlingen hebben nog steeds te lijden onder de gevolgen van de schoolsluitingen. De situatie is uiterst onrustwekkend. Jarenlange positieve ontwikkeling en samenwerking zijn in gevaar. Tegelijkertijd heeft de crisis ontwikkelingspartners dichter bij elkaar gebracht. We werken met steeds meer betrokkenen samen, en hebben coördinatie met het ministerie versterkt.”
Naast de noodzakelijke COVID-19 maatregelen, zorgde Team Belgium er ook voor dat de Education and Sport Sector Analysis gevalideerd werd, en trok het de discussie rond de Global Partnership for Education en nieuwe financieringsopportuniteiten mee op gang.
Maar op drie thema’s heeft Team Belgium een uitzonderlijk grote stempel gedrukt: praktische vaardigheden, goede lerarenopleidingen en digitalisering.
Over praktische vaardigheden en lerarenopleidingen
Uganda en België delen een belangrijke ambitie om de jeugd in Uganda te voorzien van de vaardigheden van morgen, en om de onderwijsprofessionals die dit mee kunnen realiseren aan te trekken en in hun vak te houden. Het lerarenkorps van Uganda moet uitbreiden om het hoofd te bieden aan de demografische druk, en leerkrachten moeten pedagogisch in staat zijn om kinderen en jongeren te laten uitblinken op school en in hun latere carrières.
Daar zijn heel ambitieuze curriculuminnovaties voor nodig: competentiegericht onderwijs, levensvaardigheden, projectwerk, ondernemerschapsonderwijs, de arbeidsmarkt betrekken en digitale geletterdheid staan bovenaan de agenda van het ministerie. Team Belgium ondersteunt deze ambities al jaren via:
- het Teaching Agriculture Practically programma van VVOB;
- het Teacher Training Education project en de ondersteuning aan de implementatie van de ‘Skilling Uganda’ strategie (‘Support to Skilling Uganda’) van Enabel.
Dit laatstgenoemde multi-donor programma ‘Support to Skilling Uganda’ (SSU) wordt gefinancierd door meerderde EDP leden – België, Ierland, de EU en GIZ – voor een totaalbedrag van 30 miljoen euro. België neemt het voortouw met 22 miljoen; Team Belgium biedt oplossingen aan en weegt op het beleid rond de kwaliteit van en toegang tot tso en bso in Uganda, en draagt binnen SSU een belangrijke rol op aan de privésector.
Omwille van die hoge betrokkenheid zit Team Belgium de werkgroep ‘Skilling’ van de EDP voor via Enabel. Deze werkgroep zorgt ervoor dat informatie rond praktische vaardigheden vlot vloeit van en naar MoES, creëert een platform voor dialoog tussen de EDP leden rond praktische vaardigheden en organiseert regelmatig feedback en input rond het beleid. Andere werkgroepen zijn, ter info, geweid aan Basisonderwijs en Digitalisering.
“Team Belgium investeert in kwaliteitsvolle opleidingen voor (student)leerkrachten en in infrastructuren voor lerarenopleidingen”, legt VVOB Country Programmes Manager voor Uganda Toon De Bruyn uit (hier afgebeeld, links, naast de Global Teacher Prize winnaar van 2019 Peter Tabichi, midden (©Joseph Senyondo)). “We piloteren en schalen projecten op waarmee we startende leerkrachten willen voorzien van de vaardigheden van de toekomst.”
“VVOB is het enige lid van de EDP dat investeert in de opleiding van toekomstige tso- en bso-leerkrachten in Uganda. We werken rond werkplekleren, praktijk op school en ondernemerschap op het niveau van de lerarenopleiding.”
Over digitalisering
Team Belgium gebruikte het voorzitterschap ook om digitalisering bovenaan de agenda te plaatsen, wat noodzakelijk is om de beleidsplannen voor tso, bso en leerkrachten in de praktijk te brengen. De COVID-19 pandemie bleek bovendien een katalyserend effect te hebben op de mate waarin les- en leermaterialen digitaal beschikbaar zijn, en op online facilitering.
De Teacher Training Education Sandbox van Enabel is een schoolvoorbeeld. Het project experimenteerde met EdTech om lessen te blijven aanbieden aan studentleerkrachten, ook al sloten hun lerarenopleidingen fysiek de deuren. Open en gratis e-learning cursussen werden ontwikkeld en uitgerold. Het project hield ook de virtuele communicatie tussen de hogescholen en hun studenten in stand, voorzag in een online beheersysteem voor resultaten, en versterkte mee de vaardigheden van de toekomst van de docenten.
“We zetten ook een inter-collegiaal hulpsysteem voor docenten uit verschillende hogescholen op, bij wijze van “helpdesk””, vertelt Virginie Hallet, onderwijscoördinator bij Enabel (rechts afgebeeld op een National Teachers College (©Enabel/Dorothy Kyamazima)). “We organiseerden ook leergemeenschappen en ICT-masterclasses, en stelden nieuwe digitale tools voor. Het was bemoedigend om in een studie te ontdekken dat dit de moeite waard was: bijna 80 procent van de docenten heeft het portaal met leermaterialen gebruikt en 60 procent heeft beroep gedaan op de helpdesk.”
Van Team Belgium naar Team Europa
De samenwerking tussen VVOB en Enabel rond lerarenopleidingen, praktische vaardigheden en digitalisering in Uganda staat nog maar in de startblokken: er zijn verdere plannen om een bureel te delen op het ministerie, samen het Teacher Instructor Education and Training Symposium te ondersteunen, toolkits te ontwikkelen rond actief lesgeven en leren en rond professionele ontwikkeling… De unieke expertise en bevoorrechte posities van VVOB en Enabel maken van de Belgische ontwikkelingssamenwerking en Team Belgium een sterke en gewaardeerde partner van het Ugandees onderwijs.
“Als we kijken naar de moeilijke tijden die ons nog te wachten staan, zal die interne cohesie niet alleen Team Belgium maar de EDP-groep in haar geheel ten goede komen, en bij uitbreiding ook onze relatie met het ministerie,”, zegt diplomaat Brecx. “Ondanks de rake klappen die het onderwijs kreeg, staan we voor een unieke opportuniteit om via het herstelproces er beter en veerkrachtiger uit te komen. Het voorzitterschap van Team Belgium was tegelijkertijd uitdagend, spannend en belonend.”
Team Belgium blijft de komende zes maanden aan als medevoorzitter, ter ondersteuning van de nieuwe voorzitter Ierland, een gelijkgezinde partner. Zo kan Team Belgium er mee voor zorgen dat de opgezette initiatieven van het afgelopen jaar een plekje op de agenda blijven hebben. “Hopelijk kan deze goesting om samen te werken Team Belgium overstijgen tot ‘Team Europe’!” concludeert Alexandre Brecx.
