Elk jaar lokt de EU duizenden mensen naar Brussel voor de 2-daagse European Development Days, hét Europees forum voor ontwikkelingssamenwerking. Het thema voor 2019 was inclusie: 'Addressing inequalities: Building a world which leaves no one behind'. Net als vorig jaar, werd VVOB uitgenodigd voor een panel. Collega/Dr Line Kuppens lichtte toe hoe VVOB in haar projectwerking ervoor zorgt dat leerkrachten goed voorbereid worden op omgaan met leerbarrières in de klas, om zo een inclusieve leeromgeving te creëren voor alle leerlingen.
Leerkrachten maken of kraken kansen
Kansarme en kwetsbare kinderen hebben het meeste baat bij kwaliteitsvol onderwijs, maar vallen wereldwijd ook het vaakst uit de boot. Het welbevinden van leerlingen is een veelzeggende indicator van hoe die leerlingen het op school doen. Veel factoren die een invloed hebben op dat welbevinden, zijn gelinkt aan opgelegde maatschappelijke rolverdelingen, normen en verwachtingen. Hardnekkige traditionele gendernormen in Cambodja, bijvoorbeeld, bevoorrechten zonen boven dochters in onderwijs. In Ecuador en Suriname worden veel meisjes van school gestuurd omdat ze zwanger zijn.
Leerkrachten zijn rolmodellen, en hebben als dusdanig een impact op de groepsnormen en zelfverwachtingen van leerlingen, die hun kansen kunnen maken of kraken. VVOB maakt leerkrachten bewust van de nefaste effecten van hun - vaak onbewuste - vooroordelen en discriminatie. We voorzien hen ook van concrete tools om een veilige en behulpzame leeromgeving te creëren, die het welbevinden van leerlingen vooropzet, hen in school houdt en effectief leren bevordert.
In Cambodja heeft VVOB een actiegids en zelfbeoordelingstool ontwikkeld voor leerkrachten, om hen te ondersteunen in genderresponsief lesgeven. In Ecuador volgen leerkrachten een opleiding om zwangere tieners en tienerouders in school te houden. Leerkrachten in Suriname zetten het (gecontextualiseerd) Vlaggensysteem van de Vlaamse organisatie Sensoa in (rechts) om om te gaan met grensoverschrijdend seksueel gedrag op een gepaste, pedagogische manier.
Focus op lesstrategieën
In Zuid-Afrika bestaat een significante leerkloof tussen de armste 60 procent van de leerlingen en de rijkste 20. Die kloof wordt breder doorheen de schoolcarrière. De Zuid-Afrikaanse overheid ontwikkelde een veelbelovend beleid om leerlingen die systemische, extrinsieke of intrinsieke leerbarrières ervaren, te screenen, te identificeren, te analyseren en te ondersteunen om die te overwinnen.
Maar veel leerkrachten weten niet goed hoe ze dat beleid best omzetten in de praktijk. Werkend op twee dimensies, adviseert VVOB Zuid-Afrikaanse lagere schoolleerkrachten over hoe ze gedifferentieerd les kunnen geven zodat hun leerlingen die uitdagingen kunnen overwinnen:
- We werken samen met lerarenopleidingen om inclusieve lespraktijken in te bedden in modules 'lesgeven'. Eens ze afstuderen, begeleiden we startende leerkrachten om wat ze op de schoolbanken leerden, om te zetten in de praktijk.
- Om diepgaande kennis over inclusief onderwijs te bevorderen, zetten we professionele leergemeenschappen op. In de provincie Vrijstaat bijvoorbeeld, bespreken leerkrachten in zo'n leergemeenschap hoe ze leerlingen met een thuistaal anders dan het Engels kunnen ondersteunen in een schoolomgeving gedomineerd door het Engels. Door actief uit te wisselen met collega's, ontwikkelen leerkrachten vanzelf de nodige reflectieve, sociale en emotionele houdingen om inclusief les te geven.
Als de bredere schoolomgeving niet meewerkt, is het moeilijk voor een leerkracht om haar/zijn lespraktijken aan te passen. Daarom werkt VVOB ook samen met schoolleiders. Via professionele ontwikkeling zorgen schoolleiders voor een omgeving waarin leerkrachten billijk en inclusief onderwijs verschaffen.
In Rwanda bijvoorbeeld, kunnen schoolleiders via VVOB een diplomacursus Effectief Schoolleiderschap volgen. Schoolleiders leren onder andere hoe ze inclusieve schoolomgevingen creëren, en hoe ze het voortouw kunnen nemen in de professionele ontwikkeling van hun lerarenkorps. Samen met de University of Rwanda - College of Education en de Rwanda Education Board, biedt VVOB ook een certificaatcursus 'Coaching en Mentoring' aan voor lokale overheidsmedewerkers, zodat die op hun beurt kunnen samenwerken met schoolleiders.
Exactly! School and policy environments should be especially conducive for teachers to freely and autonomously stimulate every child in their classroom so they can reach their unique and full potential.
Teachers know best. That's why teacher agency matters #EDD19 @LineKuppens https://t.co/bYnP3yKnV7
— VVOB - education for development (@VVOBvzw) June 19, 2019
Expertise rond inclusief onderwijs delen op #EDD19
De European Development Days (EDD) stonden dit jaar in teken van 'Addressing inequalities: Building a world which leaves no one behind'. De Teacher Task Force van UNESCO zoomde binnen dat thema in op de katalytische rol van onderwijs met de organisatie van een boeiend debat op de tweede dag: 'Creating equitable and inclusive schools: How to prepare teachers for the future we want?’. De Teacher Task Force nodigde drie van haar leden en een Young Leader uit om het debat te voeden met kennis en praktijkervaring.
(Lees verder onder de foto)
Van links naar rechts (© UNESCO Liaison Office in Brussel):
- Dr Robert White besprak de hervormingen die nodig zijn voor inclusief onderwijs.
- Young Leader Akosua Peprah schoof aan bij het panel om ervaringen uit het veld te delen. Via haar stichting Mmaakunim Foundation komt ze dagelijks in contact met jongeren en experts die leven in kwetsbare situaties in Ghana. Ze werkt samen met overheidsmedewerkers en doet aan beleidsbeïnvloeding om onderwijs toegankelijk te maken voor kinderen die op het platteland in Ghana leven, met speciale aandacht voor kansarme meisjes en jonge vrouwen.
- Dr Line Kuppens van VVOB - education for development deed VVOB's onderzoek naar en werk rond professionele ontwikkeling voor inclusief onderwijs uit de doeken.
- Inès Da Silva van UNESCO's Teacher Task Force leidde als moderator het debat in goede banen.
- Dr Dennis Sinyolo van Education International ging dieper in op de ethische kwesties en standaarden van inclusief onderwijs bij leerkrachten.
VVOB is UNESCO's Teacher Task Force, de Europese Commissie en de andere sprekers dankbaar dat we onze gecontextualiseerde ervaringen met inclusief onderwijs uit verschillende hoeken van de wereld konden delen.
A big thank you to @LineKuppens @RMWhitePhD @dsinyolo Akosua Peprah and our wonderful audience for a lively interactive debate! Lots of great insights and ideas shared today on how to support #teachers when it comes to inclusion in education. #EDD19 #ThinkTwice pic.twitter.com/VbtRgvvbnq
— Teacher Task Force (@TeachersFor2030) June 19, 2019
